روشهای جلوگیری از حاملگی اورژانس – انواع، میزان تأثیر و عوارض

تعداد بازدید:2319

جلوگیری از حاملگی اورژانس (Emergency Contraception) که آنرا جلوگیری از حاملگی بعد از نزدیکی نیز می گویند، یک نوع از جلوگیری حاملگی است که توسط خانمهائی که رابطه جنسی محافظت نشده داشته اند استفاده می شود. از این روشها باید در موارد اورژانس یا مواردیکه فوریت دارند استفاده کرد و نباید از آن به عنوان یک روش جلوگیری از حاملگی دراز مدت استفاده نمود.

از روش جلوگیری از حاملگی اورژانس (Emergency Contraception) معمولاً در موارد زیر استفاده می شود:

خانمی که مورد تجاوز به عنف قرار گرفته است
پاره شدن یا بیرون آمدن کاندوم حین نزدیکی
فراموش کردن دو عدد یا بیشتر از مصرف قرصهای ضد حاملگی در طی یک ماه
داشتن رابطه زناشوئی ناخواسته
باید متذکر شد که جلوگیری از حاملگی اورژانس (Emergency Contraception)، یک نوع سقط جنین نیست، آن سبب خاتمه دادن به حاملگی نمی شود، بلکه از آن جلوگیری می کند. جلوگیری از حاملگی اورژانس از بیماریهای آمیزشی یا عفونتهای مقاربتی نیز جلوگیری نمی کند.

برای جلوگیری از حاملگی اورژانس چندین روش به شرح زیر وجود دارند:

۱٫ قرص Plan-B: ترکیب این قرص یک و نیم میلی گرم از یک نوع پروژسترون به اسم Levonorgestrel (لوونورژسترل) است که بصورت دوز منفرد استفاده می شود. یعنی این دارو فقط حاوی یک ماده پروژسترونی می باشد. این دارو در نقاط مختلف دنیا به اسامی گوناگون عرضه می شود و در اروپا و آمریکا بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه از داروخانه ها است. در آمریکا، کانادا و هندوراس اسم تجارتی آن Plan-B (شکل ۱) است، در انگلستان، ایرلند، استرالیا، نیوزیلند، پرتقال و ایتالیا اسم تجارتی آن Levonelle (شکل ۲)، در آفریقای جنوبی اسم تجارتی آن Escapelle (شکل ۳)، در فرانسه، اکثر کشورهای اروپای غربی، هندوستان و آفریقا، اسم تجارتی آن NorLeveo (شکل ۴)، و در کشورهای اروپای شرقی، مکزیک، آمریکای لاتین، چین، هنگ کنک، تایوان و سنگاپور اسم تجارتی آن Postinor-2 (شکل ۵) می باشد. از این دارو باید حتماً یک و نیم میلی گرم استفاده کرد. سابق براین آن بصورت قرصهای ۷۵۰ میکروگرمی بود که می بایست دو تا یکجا مصرف می شد، ولی الان در اروپا و آمریکا بصورت تک قرصهای یک و نیم میلی گرمی و بصورت بست بندی ارائه می شود. در کشور ما اسم این دارو همان لوونورژسترل است ولی دوز هر قرص ۷۵۰ میکروگرم می باشد و باید دو عدد یکجا مصرف شود. روش مصرف این دارو حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از رابطه جنسی است. یعنی به فرض اگر رابطه جنسی در یک شهری اتفاق افتاد که این دارو در آن شهر موجود نیست، فردای آنروز می توان از یک شهر دیگر دارو را تهیه و مصرف کرد. این بیشتر در مسافرتها اتفاق می افتد. هر قدر موعد مصرف این قرص نزدیکتر به زمان رابطه جنسی باشد، مؤثرتر است. اگر آن تا ۷۲ ساعت پس از نزدیکی مصرف شود، تا ۹۰ درصد از حاملگی جلوگیری می کند. از هر ۸ خانمی که قرار بود پس از نزدیکی حامله شوند، اگر این دارو بصورت صحیح استفاده شود در ۷ نفر آنها حاملگی اتفاق نخواهد افتاد. اگر این قرص در نیمه اول پریود یعنی قبل از تخمک گذاری مصرف شود ممکن است چند روز پس از استفاده از آن پریود اتفاق بیفتد.

۲٫ داروی بعدی قرص غیر هورمونی است که ماده مؤثره آن Ulipristal می باشد که در آمریکا اسم تجارتی آن Ella (شکل ۶) و در اروپا اسم تجارتی آن Ellaone (شکل ۷) است. تهیه این قرص نیاز به نسخه پزشک دارد. این دارو را تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از نزدیکی می توان استفاده کرد. از این دارو بیش از یک بار در یک سیکل ماهانه نمی توان استفاده کرد. اگر تا سه ساعت پس از مصرف این قرص استفراغ اتفاق بیفتد، باید با مشورت پزشک نسبت به مصرف مجدد آن اقدام کرد. از وجود این دارو در ایران بنده خبر ندارم.

شایعترین عارضه هر دو روش درمانی فوق تهوع و استفراغ هستند که با لوونورژسترل کمتر است.

۳٫ قرصهای هورمونی ترکیبی: این قرصها ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند. این قرصها در ایران بصورت قرصهای ضد حاملگی LD و HD عرضه می شوند و بصورت جداگانه برای جلوگیری از حاملگی اورژانس در بسته بندیهای جداگانه تهیه نشده است. روش مصرف اینها بصورت دو عدد قرص HD یا چهار عدد قرص LD یکجا هر ۱۲ ساعت حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از نزدیکی است. اگر تا دو ساعت پس از خوردن قرصها استفراغ اتفاق بیفتد، باید همان دوز دوباره مصرف شود. میزان تأثیر این قرصها در جلوگیری از حاملگی کمتر از قرصهائی است که فقط دارای پروژسترون هستند (لوونورژسترل).

۴٫ روش سوم جلوگیری از حاملگی اورژانس گذاشتن IUD تا ۵ روز پس از نزدیکی است. IUD (شکل ۸) از هر دو روش فوق در جلوگیری از حاملگی اورژانس مؤثرتر است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

---

آرشیو مقالات تخصصی اورولوژی زنان