تنگی مجرای ادرار در مردان

تعداد بازدید:12628

تنگی مجرای ادرار (Urethral Stricture) عبارت از باریک شدن مجرای عبور ادرار بعلت ضربه یا عفونت می باشد. مجرای ادرار در مردان دارای یک پوشش مخاطی بسیار ظریف است که اگر مختصر آسیب ببیند، با ترمیم آن مجرا تنگ می شود. تنگی مجرای ادرار در مردان یک بیماری خطیر است و شدت آن از بسیار مختصر تا بسیار شدید متفاوت می باشد.

تنگی مجرای ادرار برای مرد (Urethral Stricture in Men) خیلی آزار دهنده و پر هزینه است. چون اغلب نیاز به گشاد کردن و میل زدن مکرر، سوند زدن مکرر، و یا اعمال جراحی مکرر دارد. مجرا در مردان به دو قسمت بزرگ تقسیم می شود: مجرای خلفی که در داخل لگن قرار دارد و مجرای قدامی که در بیرون از لگن می باشد (اشکال ۳-۱). تنگی مجرای خلفی خطرناکتر و پر عارضه تر از تنگی مجرای قدامی است.

علل تنگی مجرای ادرار

تنگی مجرای ادرار (Urethral Stricture) علل بسیار زیادی دارد و بسیاری از موارد آن قابل پیشگیری است. مهمترین علل تنگی مجرای ادرار به قرار زیر هستند:

عفونتهای راجعه: عفونتهای مجرای ادرار یکی از علل مهم تنگی مجرای ادرار می باشند. افرادیکه مکرراً بعلت بیماریهای آمیزشی مثل سوزاک و کلامیدیا دچار عفونت مجرای ادرار می شوند، در نهایت مبتلا به تنگی مجرای ادرار خواهند شد. از خصوصیات تنگیهای ناشی از عفونت متعدد بودن آنها است.
دستکاری مجرا: هر نوع دستکاری نامناسب مجرا بعلت آسیب به مخاط آن می تواند سبب تنگی مجرای ادرار شود. مثلا سوند زدن نا مناسب، وارد کردن اشیاء مختلف به داخل مجرا و غیره.
ضربه: ضربه یکی از علل مهم و خطیر تنگی مجرای ادرار است. وارد شدن ضربه می تواند از نوع بسیار اندک تا نوع بسیار شدید که سبب قطع کامل مجرای خلفی می شود، متفاوت است. در حین ورزشهائی مثل کاراته ضربه وارده به ناحیه مجرا می تواند منجر به تنگی مجرای ادرار شود. گاهی بعضی ها با شوخی با کفشهای نوک باریک به ناحیه میاندوراه ضربه وارد می کنند. آن می تواند سبب تنگی مجرای خلفی شود. خطرناکترین انوع ضربه، حین تصادفات رانندگی یا سقوط از بلندی اتفاق می افتند. در حین تصادف یا سقوط از بلندی استخوان لگن شکسته و قطعات آن سبب قطع مجرای ادرار خلفی می شوند و بدترین نوع تنگی مجرای ادرار را ایجاد می کنند. پس از قطع کامل مجرای ادرار خلفی، بیمار دیگر نمی تواند ادرار کند و در این بیماران یک سوند از راه شکم در داخل مثانه گذاشته می شود و سه ماه بعد نسبت به ترمیم مجرا با اعمال جراحی مختلف اقدام می شود که اغلب نا موفق است.
اعمال جراحی: بدنبال بعضی از اعمال جرای مثل جراحی پروستات مجرای ادرار گاهاً دچار تنگی می شود.

علائم تنگی مجرای ادرار

علائم تنگی مجرای ادرار (Urethral Stricture) بسیار متغیر هستند و بیمار نباید این علائم را نادیده بگیرد. هر قدر تشخیص تنگی مجرای ادرار زودتر اتفاق بیفتد پیش آگهی بهتر است چون امکان درمان زیادتر می باشد. در مراحل پیشرفته تنگی مجرای ادرار، درمان کامل تقریباً غیر ممکن است.

علائم تنگی مجرای ادرار را به شرح زیر می توان خلاصه کرد:

-وجود خون در مایع منی
-ادرار کدر
-وجود خون در ادرار
-ضعیف و باریک شدن جریان ادرار، گاهاً جریان ادرار بعلت تنگی شدید بسیار باریک می شود.
-مشکل در ادرار کردن (برای خالی شدن مثانه بیمار باید زور بزند)
-ترشح از مجرا
-تکرر ادرار
-احساس فوریت در ادرار کردن (همینکه بیمار احساس ادرار کردن پیدا می کند، بلافاصله باید مثانه خود را خالی کند)
-عدم توانائی به ادرار کردن، اگر رفته رفته تنگی شدیدتر شود به مرحله ای می رسد که مجرا کاملاً کیپ شده و بیمار نمی تواند مثانه خود را خالی کند. در اصطلاح به آن شاش بند شدن یا احتباس ادراری گفته می شود.
-بی اختیاری ادراری، در بعضی انواع تنگی مجرای ادرار اسفنکترهای ادراری آسیب دیده و بیمار بخوبی قادر به کنترل کردن ادرار خود نمی باشد.
-احساس سوزش در حین ادرار کردن
-احساس درد در قسمت تحتانی شکم
-درد در ناحیه لگن
-پخش شدن ادرار
-تورم آلت تناسلی

تشخیص تنگی مجرای ادرار

برای تشخیص تنگی مجرای ادرار (Urethral Stricture) راههای مختلفی وجود دارند. مهم این است که تشخیص درست باشد. علاوه از آن باید محل تنگی وسعت و شدت آن بخوبی مشخص شوند، چون برای درمان تنگی مجرای ادرار روشهای درمانی مختلفی وجود دارند. در بیماران مبتلا به تنگی مجرای ادرار در حین معاینه ممکن است موارد زیر یافت شوند:

-ترشح از مجرای ادرار
-مثانه متسع و پر شده، بعلت عدم توانائی در خالی کردن مثانه
-غدد لنفاوی کشاله ران ممکن است بزرگ و حساس شوند، هر نوع عفونت در دستگاه تناسلی سبب بزرگ شدن این غدد لنفاوی می گردند.
-ممکن است پروستات بزرگ و به لمس حساس و دردناک باشد.
-احساس سفتی در ناحیه مجرای ادرار
-قرمزی و تورم آلت تناسلی

وقتی با اخذ شرح حال و معاینه فیزیکی مشکوک به تنگی مجرای ادرار شدیم، باید آنرا با روشهای پاراکلینیکی اثبات کرد. برای تشخیص تنگی مجرای ادرار و دلیل شدت و وسعت آن نیاز به اقدامات پاراکلینیک زیر می باشد:

-سیستوسکوپی که وسیله بسیار دقیق برای تشخیص می باشد.
-رادیوگرافی از مجرای ادرار (اشکال ۴ و ۵)
-کشت ادرار و کشت ترشحات مجرا
-اندازه گیری جریان ادرار با کامپیوتر (یوروفلومتری)

درمان تنگی مجرای ادرار

درمان تنگی مجرای ادرار (Urethral Stricture) بر حسب محل، شدت و وسعت آن متفاوت است و اغلب بعد از هر نوع درمانی تنگی عود می کند و بیمار نیاز به مداخلات مکرر دارد. اقدامات درمانی عمده در تنگی مجرای ادرار به قرار زیر هستند:

-گشاد کردن تدریجی مجرا با سوندهای مخصوص
-بریدن محل تنگی با چاقوی مخصوص: این نوع درمان در موادردیکه طول تنگی زیاد نیست و محل آن در ناحیه اسفنکتر ادراری قرار ندارد، امکانپذیر می باشد. پس از بریدن محل تنگی، مجرا با سوندهای مخصوصی متسع شده و در پایان یک سوند مثانه گذاشته شده و آن پس از چند روز تا چند هفته بنا به تشخیص پزشک برداشته می شود. معمولاً پس از بریدن محل تنگی، بیماری عود می کند و بیمار نیازمند دفعات مکرر بریدن محل تنگی و گشاد کردن مجرا می باشد. اکثراً به بیمار آموزش داده می شود که در منزل روزانه به خودش سوند بزند تا از تنگ شدن مجدد مجرا جلوگیری شود.
–در مواردیکه تنگی دارای وسعت زیاد و شدید است و به سایر درمانها پاسخ نداده است، عمل جراحی ترمیم مجرا صورت می گیرد که یک عمل مشکلی بوده و باید در مراکزی صورت گیرد که پزشکان آن تجربه کافی در این عمل جراحی دارند.
-گاهاً تنگی مجرا به تمامی درمانها مقاوم است که در این مورد از راه شکم یک سوند در داخل مثانه گذاشته می شود و بیمار تا آخر عمر باید آنرا داشته باشد و هر ۴ هفته نسبت به تعویض سوند اقدام نماید.

بطور خلاصه:

-تنگی مجرای ادرار یک بیماری خطیر می باشد.
-عفونتهای مکرر مجرا از جمله بیماریهای آمیزشی یکی از علل مهم تنگی مجرا هستند.
-هر گونه ضربه به مجرای ادرار می تواند منجر به تنگی آن شود.
-اگر تنگی مجرا در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن ساده تر است.

کانال تلگرام مخصوص باروری و ناباروری:

https://t.me/nabarvaridrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص سلامت جنسی:

https://t.me/salamatjensidrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص زگیل تناسلی:

https://t.me/zegiltanasolidrsafarineiad

کانال تلگرام مخصوص ترانسها:

https://t.me/joinchat/AAAAAAwbWHZ0u7-g9So4kQ

---

• 
• 
• 
• 
• 

---

آرشیو مقالات تخصصی اورولوژی مردان