عملکرد جنسی زنان پس از آسیب به نخاع

تعداد بازدید:3400

خوانندگانی که مطالب سایت را دنبال می کنند متوجه شده اند که در مقاله جداگانه ای، مطالبی راجع به چگونگی عملکرد جنسی مردان پس از آسیب به طناب نخاعی مطالبی آورده شد. در آن مبحث اطلاعات عمومی راجع به قسمتهای مختلف نخاع و عملکرد آنها نوشته شد، جهت جلوگیری از اطالة کلام، در این شماره مستقیماً به چگونگی عملکرد جنسی زنان پس از آسیب به طناب نخاعی می پردازیم.

مردان چهار برابر زنان دچار آسیب به طناب نخاعی (Spinal Cord Injury) می شوند، و علت آن ماهیت مشاغلی است که مردان با آنها سر و کار دارند. ما یک اصطلاحی داریم به اسم “جنسیت” جنسیت عبارت از این است که یک فرد خود را زن یا مرد احساس می کند. در شرایط طبیعی جنسیت تحت تأثیر هیچ آسیبی قرار نمی گیرد، بلکه این عملکرد جنسی است که متحمل تغییراتی می شود. بیان جنسیت معمولاً از طرق فیزیکی و هیجانی می باشد. جنسیت با عملکرد جنسی متفاوت است و لزوماً برای بیان آن نیازی به برقراری رابطة جنسی وجود ندارد. یک زن می تواند با احساسات و عواطف خود نیز جنس زن بودن را بیان نماید. پس از آسیب به طناب نخاعی (SCI) یک زن هنوز احساس می کند که جنسیت یکی از ابعاد مهم زندگی وی است.

بدنبال آسیب به طناب نخاعی، چند تغییر فیزیولوژیک در خانمها اتفاق می افتد که وارد شدن در یک فعالیت جنسی طبیعی را برای آنها مشکل می کند. سیکل یا چرخۀ جنسی طبیعی در خانمها شامل چهار مرحله یا فاز است: مرحلة برانگیختگی، مرحلة کفّه که در آن ارتباط زناشوئی امتداد می یابد، مرحلة ارضاء جنسی یا ارگاسم و بالاخره مرحلة فروکش. در مرحلة برانگیختگی در پاسخ به تحریکات فیزیکی و یا روانی و یا هر چیزی که سبب برانگیختگی جنسی خانم می شود، یک تغییر مهم در دستگاه تناسلی خانمها اتفاق می افتد،‌ و آن مرطوب شدن دستگاه تناسلی است. این امر در بدو شروع رابطة زناشوئی طبیعی اتفاق می افتد و یکی از ملزومات مهم رابطة زناشوئی طبیعی است. بر خلاف مردان که روابط عاطفی در برقرار کردن رابطة زناشوئی طبیعی چندان اهمیتی ندارد، این موضوع در خانمها دارای اهمیت زیادی است و اگر خانمی با همسر خود از نظر روابط عاطفی مشکل داشته باشد در مرحلة برانگیختگی سیکل جنسی مشکل خواهد داشت. طناب نخاعی پلی مابین مغز و دستگاه تناسلی است. تحریکات لمسی از ناحیة دستگاه تناسلی از طریق نخاع به مغز منتقل شده و سپس از مغز فرمانهائی از راه دیگر از طریق نخاع به دستگاه تناسلی رسیده و سبب مرطوب شدن دستگاه تناسلی می شوند. تحریکات روانی (دیدن، شنیدن، بوئیدن، افکار فانتزی و غیره) مستقیماً از مغز فرمانهائی را به ناحیة دستگاه تناسلی ارسال و سبب مرطوب شدن آن می شوند. اگر به هر عللی آسیب به طناب نخاعی اتفاق بیفتد، راههای انتقال امواج عصبی قطع شده و مرطوب شدن دستگاه تناسلی در خانمها با مشکل مواجه خواهد شد. همانطور که در مقالة قبلی توضیح دادم، بسته به قسمتی از نخاع که آسیب دیده است و اینکه ضایعة نخاعی کامل یا ناقص باشد، اتفاقات متفاوتی خواهد افتاد. برانگیختگی جنسی منجر به مرطوب شدن دستگاه تناسلی در خانمها دو نوع است: رفلکسی یا لمسی و روانی. مرکز برانگیختگی جنسی رفلکسی یا تماسی، قطعات نخاعی دوم تا پنجم خاجی می باشند. اگر این قسمت از نخاع آسیب ببیند، فرد برانگیختگی جنسی رفلکسی یا تماسی را از دست می دهد. هر گونه تحریکات از سطح پوست بدن از طریق نخاع به مغز منتقل می شود. اگر این قسمت از نخاع که تحریکات جلدی را منتقل می کند (مثلاً ما لمس کردن، سرما و گرما را طریق پوست می توانیم تشخیص دهیم) دچار آسیب بشود، فرد تماس لمسی ناحیة دستگاه تناسلی را احساس نمی کند، چون راه انتقال تحریکات تخریب شده است، اینگونه خانمها برای برانگیختگی جنسی به مقدار زیادی وابسته به افکار و فانتزی هستند (برانگیختگی جنسی روانی) و تحریکات لمسی ناحیة دستگاه تناسلی سبب برانگیختگی جنسی آنها نخواهد شد. لازمۀ حفظ شدن برانگیختگی روانی، سالم بودن قطعات نخاعی یازدهم پشتی تا دوم کمری است. اگر این قسمت از نخاع سالم باشد، خانم می تواند از طریق افکار و فانتزی، برانگیختگی جنسی پیدا کند. یکی از علائم مهم آسیب به طناب نخاعی فلج عضلانی است. حتماً شما خوانندة گرامی مشاهده کرده اید که تعدادی از افراد مبتلا به آسیب به طناب نخاعی بعلت فلج عضلانی در راه رفتن یا مشکل دارند و یا اینکه با ویلیچر رفت آمد می کنند. لازمة فرایند یک رابطة طبیعی زناشوئی در خانمها عملکرد طبیعی یک عده عضلات در ناحیة دستگاه تناسلی می باشد. اگر این عضلات دچار فلج شوند، رابطة زناشوئی طبیعی بشدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

یکی از تغییرات مهم دیگر بدنبال آسیب به طناب نخاعی (Spinal Cord Injury)، مشکل در رسیدن به ارضاء جنسی یا همان ارگاسم (Orgasm) و یک احساس متفاوت از قبل، حین ارگاسم است. مدت زمان رسیدن به ارگاسم در حالت طبیعی در خانمها طولانی تر از مردان است. خانمها برای رسیدن به ارگاسم نیاز به تحریکات مناسب با طول مدت کافی دارند. پس از آسیب به طناب نخاعی، این مدت زمان طولانی تر می شود. اگر یک خانمی قبل از دچار شدن به آسیب به طناب نخاعی دارای ارگاسم طبیعی بوده است، پس از آسیب به طناب نخاعی به احتمال ۵۰ درصد قدرت رسیدن به ارگاسم خود را حفظ می کند، ولی باید توجه داشته باشد، که مدت زمان رسیدن به ارگاسم، ممکن است خیلی طولانی تر شود و نباید فکر کند که دچار عدم رسیدن به ارگاسم شده است. بیماران مبتلا به آسیب به طناب نخاعی (SCI) ممکن است داروهائی مصرف کنند که رسیدن به ارگاسم آنها را با مشکل بیشتر مواجه نماید. در این مورد حتماً باید با پزشک معالج مشورت شود.

آسیب به طناب نخاعی قدرت باروری (Fertility) خانمها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. بلافاصله پس از آسیب به طناب نخاعی بسیاری از خانمها دچار قطع پریود یا عادت ماهیانه می شوند. این قطع شدن ممکن است حتی تا شش ماه نیز طول بکشد. اگر عادات ماهیانة طبیعی برقرار شوند، بیمار معمولاً قدرت باروری طبیعی را بدست خواهد آورد.

تطابق جنسی بدنبال آسیب به طناب نخاعی

خانمهای مبتلا به آسیب به طناب نخاعی باید بدانند که محدودیت حرکتی، و از دست دادن حس جلدی بدنبال آسیب به طناب نخاعی، سبب جلوگیری از برقرار کردن یک رابطة زناشوئی طبیعی نمی شوند. خانمها باید سعی کنند در اولین فرصت پس از آسیب به طناب نخاعی، روابط زناشوئی خود را از سر بگیرند. یکی از معضلاتی که خانمهای مبتلا به آسیب به طناب نخاعی دارند، برداشت آنها از شکل بدن خود می باشد. این را باید گوشزد کرد که یک احساس منفی نسبت به شکل بدن، اثرات سوء بر عملکرد جنسی خود بیمار و همسر وی دارد. حتماً باید احساس منفی را کنار گذاشت. کلید اصلی تطابق با وضعیت جدید، مدیریت تک تک عوارض روی داده پس از آسیب به طناب نخاعی است.

یک خانم مبتلا به آسیب به طناب نخاعی باید بداند که:

· هنوز می تواند مورد علاقة دیگران قرار گیرد
· می تواند با مردم رابطة طبیعی داشته باشد و ازدواج نماید
· دارای جوهرة فعالیت جنسی است
· می تواند تمایلات جنسی طبیعی داشته باشد
· می تواند لذت جنسی برای شوهر و خودش فراهم کند
· می تواند و باید یک زندگی فعال از نظر جنسی داشته باشد
· می تواند حامله شده و صاحب فرزند گردد

خانمهائیکه بتوانند حقایق فوق را بپذیرند، متوجه خواهند شد، که می توانند رابطة زناشوئی رضایت بخش داشته باشند.

رابطه با شوهر

همینکه آسیب به طناب نخاعی (SCI) اتفاق می افتد،‌ خانمها نگرانی پیدا می کنند که آیا خواهند توانست رابطة زناشوئی طبیعی قبل از آسیب به طناب نخاعی را حفظ کنند یا نه؟ معمولاً در ابتدا نمی توان میزان و درصد موفقیت در آینده را پیش بینی کرد. آن به مقدار زیادی به چگونگی روابط زوجها قبل از حادث شدن آسیب به طناب نخاعی بستگی دارد. خانمها باید سعی کنند که موقعیت جدید را به همسران خود توضیح دهند، و توضیح دهند که چه تغییرات و اتفاقاتی در بدن آنها روی داده است. این مهمترین نکته در ساختن صمیمیت فیزیکی و روانی است.

خانمهای مبتلا به آسیب به طناب نخاعی از نظر فعالیت جنسی دارای ۱۰ نگرانی اصلی هستند که به ترتیب اهمیت عبارتند از:

· مشکلات ادراری (بیشتر بی اختیاری)
· مشکلات روده ای (بیشتر بی اختیاری)
· عدم توانائی در ارضاء همسر
· احساس غیر جذّاب بودن از نظر جنسی توسط خود وی
· احساس اینکه سایرین از نظر جنسی وی را غیر جذّاب می دانند
· رضایتمندی شخصی ناکافی
· طولانی شدن مدت زمان آماده شدن برای برقراری رابطة زناشوئی
· ترس از آسیب به خود
· بی میلی جنسی
· هیچ روشی برای رضایت آنها وجود ندارد

نگرانیهای فوق بلافاصله پس از آسیب به طناب نخاعی (Spinal Cord Injury) اتفاق می افتند و ممکن است برای تمام عمر باقی بمانند. بهترین روش برای مقابله با نگرانیهای فوق، صحبت کردن در مورد تک تک آنها با همسر است. در زیر راههای مقابله با بعضی از نگرانیهای فوق به اختصار توضیح داده می شوند:

مشکلات ادراری

بهتر است خانمهائیکه مبتلا به آسیب به طناب نخاعی هستند، از قبل بدانند که کی می خواهند رابطة زناشوئی داشته باشند. چند ساعت قبل باید از نوشیدن مایعات زیاد خود داری کنند تا مثانه پر نشود. گاهاً آسیب به نخاع سبب فلج مثانه شده و بعلت از بین رفتن حس، بیمار پر شدن مثانة خود را احساس نمی کند. در این موارد ما به بیمار یاد می دهیم که مثلاً هر ۴ ساعت مثانة خود را با سوند خالی کند، چون اگر اینکار را نکند، کلیه های بیمار بسرعت از بین می روند. در اصطلاح به آن سونداژ متناوب مثانه می گویند. اینگونه خانمها بهتر است قبل از برقرار کردن رابطة زناشوئی، مثانة خود را با سوند خالی نمایند. گاهاً خانمها دارای سوند مثانه و یا سوندی هستند که از راه شکم در مثانه گذاشته شده است. اینگونه خانمها باید بدانند که داشتن سوند مجرا مانع رابطة زناشوئی طبیعی آنها نمی شود. چون مسیر مجرای ادرار با عضو مقاربت زنانه (واژن) کاملاً متفاوت است. تنها کاری که این خانمها باید بکنند، قبل از برقرار کردن رابطة زناشوئی باید سوند مثانه یا سوند موجود بر روی شکم را با چسب به ناحیه ای از شکم ثابت نمایند. می توان سوند مثانه را قبل از برقرار کردن رابطة زناشوئی در آورد ولی باید توجه کرد که در خاتمه باید سوند را مجدداً بطور صحیح در مثانه کار گذاشت.

مشکلات روده ای

بهترین راه برای اجتناب از مشکلات روده ای پیروی از یک برنامة منظم می باشد. بیمار بتدریج یاد می گیرد که یک برنامة منظم تخلیه برای روده داشته باشد و متناسب با آن رژیم غذائی خود را تغییر دهد.

رضایت جنسی

تقریباً تمام خانمهائیکه مبتلا به آسیب به طناب نخاعی (Spinal Cord Injury) هستند، از اینکه بتوانند به رضایت جنسی برسند و یا همسر خود را راضی بکنند، نگران می باشند. باید با همسر صحبت کرد، دانش خود را در مورد فیزیولوژی طبیعی جنسی افزود و در طول زمان به روشهای ایده آل برای رضایت جنسی هر دو طرف پیدا کرد.

تجسس جنسی

این یک موضوع فوق العاده مهم است، ولی لازمة آن داشتن آگاهی نسبتاً خوب از فیزیولوژی جنسی هم در زن و هم در مرد و آگاهی کامل از نیازهای همدیگر است. زن و شوهر بتدریج باید در جستجوی راههای عملی و بهتر برای رضایت مندی یکدیگر باشند، طوریکه پس از مدتی با شرایط جدید تطابق پیدا کرده و تقریباً به حالت رضایتمندی قبل از آسیب به طناب نخاعی برسند. زوجها باید با همدیگر کار کنند و بتدریج به روشهای مناسب رضایت جسمی دست پیدا نمایند. گاهاً زوجها در نتیجه تجسس به این نتیجه می رسند که روشهای رضایتمندی جسمی آنها همانهائی هستند که قبل از آسیب به طناب نخاعی داشتند، و برعکس عده ای به این نتیجه می رسند که روشهای قبلی دیگر در آنها کارساز نیست.

سوء استفادة زبانی یا جنسی

متأسفانه گاهاً خانمهائیکه دچار آسیب به طناب نخاعی می شوند توسط همسر، افراد خانواده و یا دیگران مورد سوء استفاده قرار می گیرند. اینگونه موارد را حتماً باید با افراد مناسبی از خانواده و یا دوستان در میان گذاشت.

بطور خلاصه جنسیت پس از آسیب به طناب نخاعی تغییر نمی کند ولی عملکرد جنسی متحمل تغییرات زیادی می شود. چون جنسیت حفظ می شود، پاسخ به نیازهای جنسی اهمیت پیدا می کند. خانمها باید بدانند که آسیب به طناب نخاعی سبب چه تغییراتی در جسم و روان آنها شده است. باید از پیش آمدن مشکلات بالقوه جلوگیری کرد و مشکلات موجود را مدیریت صحیح نمود، در این صورت صرفنظر از چگونگی آسیب به طناب نخاعی، یک خانم خواهد توانست عملکرد جنسی رضایت بخش و راحت داشته باشد. در صورت لزوم جهت آگاهی از عملکرد جنسی بدنبال آسیب به طناب نخاعی و یا حل مشکل موجود، حتماً از کمکهای متخصصین مربوطه استفاده نمائید. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، حق انسانها است که از سلامت و بهداشت جنسی طبیعی برخوردار باشند.

کانال تلگرام بیماریهای ارولوژی:

https://telegram.me/drsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص باروری و ناباروری:

https://t.me/nabarvaridrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص سلامت جنسی:

https://t.me/salamatjensidrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص زگیل تناسلی:

https://t.me/zegiltanasolidrsafarineiad

کانال تلگرام مخصوص ترانسها:

https://t.me/Iraniantransgender

 

---

• 

---

آرشیو مقالات تخصصی اورولوژی زنان